BeBiodiversity logo

MENU
BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm

De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm

Invasieve uitheemse soorten zijn soorten die door de mens buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied geïntroduceerd zijn en die een belangrijke bedreiging vormen voor de biodiversiteit en de diensten die geleverd worden door de ecosystemen, zoals plantaardige productie, waterzuivering en bestuiving.

Invasieve uitheemse soorten

Er werden tot nu toe ongeveer 12 000 uitheemse soorten waargenomen in de Europese Unie. 10 tot 15% daarvan wordt beschouwd als invasief en kan milieuschade aanrichten. Of het nu gaat om micro-organismen, zoogdieren, algen, hogere plantensoorten, ongewervelden, vissen en vogels, invasieve uitheemse soorten zijn vaak competitiever en vraatzuchtiger dan inheemse soorten.

Sommige uitheemse soorten brengen bovendien nieuwe ziektes mee die fataal kunnen zijn voor de soorten waarmee ze in hun introductiegebied samenleven. Ze kunnen ook de werking van ecosystemen aantasten door onder meer de eigenschappen van de bodem of het water te veranderen.

49 soorten op de Europese lijst

De lijst van voor de Europese Unie zorgwekkende, invasieve uitheemse soorten (link) omvat de uitheemse soorten die zeer schadelijk zijn voor het milieu. De lijst wordt opgesteld volgens een aantal objectieve criteria en is gebaseerd op een wetenschappelijke risicoanalyse. De eerste lijst, goedgekeurd in juli 2016, omvatte aanvankelijk 37 soorten. Hieraan zijn nu 12 soorten toegevoegd.

La Belgique sur la bonne voie

Onder impuls van de wetenschappelijke gemeenschap zijn de Belgische overheden tien jaar geleden al begonnen met de preventie en  bestrijding van invasieve uitheemse soorten. Ze hebben onder meer een ‘Life’-communicatieproject gecofinancierd rond invasieve sierplanten (AlterIAS, 2010-2013), in samenspraak met de sierteeltsector. Dat project heeft geresulteerd in een gedragscode die elke handelaar aanmoedigt om geen invasieve exotische plantensoorten meer te produceren, te verkopen of te planten.

De Belgische gewestelijke, provinciale en gemeentelijke overheden ondernamen bovendien al talrijke acties tegen de uitheemse invasieve soorten die op de Europese lijst voorkomen. In Vlaanderen werd bijvoorbeeld met succes een uitroeiingsactie opgezet tegen de Pallas of roodbuikeekhoorn (Callosciurus erythraeus) in een stadspark van 15 hectare (Dadizele). 248 dieren werden er tussen oktober 2005 en januari 2011 gevangen. In Wallonië kon er een exotische mug (Aedes japonicus) (die niet op de Europese lijst staat) worden uitgeroeid in de omgeving van het dorp Natoye dankzij een bestrijdingscampagne. Deze voorbeelden tonen aan dat het wel degelijk mogelijk is om een invasieve uitheemse soort volledig uit te roeien op voorwaarde dat de bestrijdingsacties snel op touw worden gezet.

Enkele voorbeelden van invasieve soorten op de Europese lijst

Smalle waterpest (Elodea nuttallii) is een waterplant die van oorsprong uit Noord-Amerika komt, en reeds vrij ruim verspreid voorkomt in West-Europa. Zij koloniseert traag stromende, voedselrijke waterlopen, die zij vervolgens volledig dicht kan groeien. Hierdoor krijgt overig waterleven geen kans.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
Smalle waterpest (Elodea nuttallii)

De reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) is als sier- en nectarplant geïntroduceerd, maar komt sinds enkele decennia verwilderd voor in wegbermen, rivieroevers, bosranden en extensief beheerde graslanden. Deze plant kan bij aanraking, en in combinatie met UV-licht, ernstige brandwonden veroorzaken.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum)

De rode rivierkreeft (Procambarus clarkii) wordt in meerdere Europese landen gekweekt voor vleesproductie en voor aquariumhouders, maar zij ontsnapt gemakkelijk uit de bassins waarin ze wordt gehouden. Ze brengt aanzienlijke schade toe aan dijken doordat ze galerijen graaft, ze vernielt de watervegetatie en verhoogt de troebelheid van het water. Zij is de drager van een parasietschimmel die fataal is voor inheemse kreeften.

Deze soort begint momenteel in België op te duiken.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De rode rivierkreeft (Procambarus clarkii)

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) werd in 2005 per ongeluk geïntroduceerd in de streek van Bordeaux, van waaruit zij gans Frankrijk snel heeft gekoloniseerd. Zij begint zich nu in België te vestigen; het eerste nest werd gevonden (en vernietigd) in 2016. Zij jaagt op honingbijen en verzwakt op die manier mee de bijenkorven.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina)

De Amerikaanse stierkikker (Lithobates catesbeianus) komt uit Noord-Amerika en gedijt in waterpartijen en visvijvers die rijk zijn aan voedingsstoffen. Hij is erg vraatzuchtig en elimineert de andere amfibieën. Hij is drager van een pathogene schimmel die mee verantwoordelijk is voor de ondergang van vele amfibieën in de wereld. In België komt hij vooral voor in de Kempen.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De Amerikaanse stierkikker (Lithobates catesbeianus)

De nijlgans (Alopochen aegyptiacus) is een uit Afrika afkomstige eendachtige, die sinds de jaren 1980 in Vlaanderen als broedvogel voorkomt. Voornamelijk vanaf de eeuwwisseling kende de soort echter een enorme opmars. Zij gedraagt zich agressief tegenover andere watervogels, en veroorzaakt een snelle degradatie van oevers en waterkanten.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De nijlgans (Alopochen aegyptiacus)

De wasbeerhond (Nyctereutes procyonoides) is een kleine hondachtige uit Azië die omwille van haar pels in Europa is geïntroduceerd. Verwilderde populaties van deze soort breiden zich actueel sterk uit. De dieren zijn alleseters (planten, kleine zoogdieren, amfibieën, grondbroedende vogels…), en zijn vectoren voor diverse ziekten. In Noord-Europa vormt zij een belangrijk reservoir van hondsdolheid.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De wasbeerhond (Nyctereutes procyonoides)

De Chinese muntjak (Muntiacus reevesi) is een welig tierende, heel kleine hertachtige die lokaal bijzonder grote populaties voortbrengt, een zware concurrent is voor andere hertachtigen, en bovendien blijvende schade aanricht aan de bosvegetatie. Een soort die nog maar heel weinig aanwezig is in Europa, met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk. Regelmatig worden er ook in België individuen gemeld.

BeBiodiversity De strijd tegen invasieve uitheemse soorten krijgt vorm
De Chinese muntjak (Muntiacus reevesi)

Meer news

BeBiodiversity Invasieve uitheemse soorten – de bewustmakingscampagne voor reizigers

Invasieve uitheemse soorten – de bewustmakingscampagne voor reizigers

Stille invasie van invasieve uitheemse soorten   Roodbuikbuulbuul, nijlgans, amourgrondel, Amerikaans bezemgras, deze namen zeggen je waarschijnlijk helemaal niets … Dit zijn nochtans enkele van de 88 invasieve uitheemse dier- en plantensoorten die door de Europese Unie zijn gereglementeerd. Ondanks hun vrolijke namen vormen ze een aanzienlijke bedreiging voor onze biodiversiteit en de ecosystemen waarin we leven.

Lees meer
BeBiodiversity De Belgische delegatie op de COP Biodiversiteit

De Belgische delegatie op de COP Biodiversiteit

De biodiversiteit wordt bedreigd. Dat wist u waarschijnlijk al. Maar wist u dat er om de 2 jaar een biodiversiteits-COP (Conferenties van de Partijen) plaatsvindt? Tijdens zo’n COP onderhandelen ministers en experten samen over biodiversiteitskwesties en -doelstellingen. Vertegenwoordigers van ongeveer 200 landen zullen deze maand twee weken lang in Montreal, Canada, onderhandelen over nieuwe doelstellingen voor 2030 en proberen tot een definitief slotakkoord te komen. Ook België en haar delegatie zullen samen met de andere landen aan tafel zitten. België neemt de bescherming van de biodiversiteit zeer ernstig en heeft een sterke expertise ontwikkeld op internationaal niveau, ook via de Conferenties van de Partijen (COP).

Lees meer
BeBiodiversity Zijn onze huisdieren een gevaar voor de biodiversiteit?

Zijn onze huisdieren een gevaar voor de biodiversiteit?

Het is 6.10 u. ‘s morgens. Plots sluipt een intens spinnend geluid in je oor… Ze mag dan wel de schattigste zijn, maar nu is dat “snoezige poesje” in huis gewoon irritant… Liefkozingen, kopjes, paraderen, … alles om haar ultieme doel te bereiken: jou uit je bed krijgen om haar haar ontbijt te geven. Zit haar buikje vol, dan zie je haar niet meer tot de volgende maaltijd! Och, wat is het leven van een kat toch onnoemelijk zwaar!

Lees meer
BeBiodiversity Een duurzamere Vaderdag

Een duurzamere Vaderdag

Waarom zouden we, net als op andere feestdagen, onze vaderdagcadeaus niet een duurzamere draai geven? Het komt zelden voor dat cosmetische producten niet prominent aanwezig zijn in de Top 10 geschenkideeën voor deze feestdag. Hier is een lijst met ideeën voor een duurzame Vaderdag.

Lees meer
BeBiodiversity Belgische chocolade voor een betere wereld

Belgische chocolade voor een betere wereld

De Belgische overheid en de chocoladesector engageren zich om de producenten een eerlijke prijs te betalen en de ontbossing een halt toe te roepen. Zo lang de chocoladeproductie gepaard gaat met ontbossing, onfatsoenlijke lonen en kinderarbeid is ze niet duurzaam. Belgische fabrikanten, middenveld en overheid blijven niet bij de pakken zitten en werken aan duurzame chocolade, die goed is voor de mens en de biodiversiteit!

Lees meer
BeBiodiversity Vrouwen die zich inzetten voor de biodiversiteit door de geschiedenis heen

Vrouwen die zich inzetten voor de biodiversiteit door de geschiedenis heen

Gedurende eeuwen streefden vrouwen om de biologische diversiteit op aarde te behouden door hun gebruik van natuurlijke materialen bij het verrichten van bouwactiviteiten, het cultiveren, het kweken, het voeden en het genezen. Of zij nu hun werk of hun leven wijden aan een bepaalde soort of gebied, of aan de natuur in het algemeen, veel vrouwen zetten zich met moed en passie in voor de bescherming van de biodiversiteit en onze planeet. Over de hele wereld worden veel biodiversiteitsinitiatieven door vrouwen opgezet en gaan zij vaak hand in hand met de verdediging van individuele rechten. Op deze Internationale Vrouwendag grijpt BeBiodiversity de gelegenheid aan om een aantal van hen te vieren.

Lees meer
Ontdek al onze nieuwsberichten Ontdek al onze nieuwsberichten