Biodiversity is all around Biodiversity is | all around
Biodiversity is | all around
Biodiversiteit is de ongelooflijke verscheidenheid aan leven op Aarde, of het nu gaat om dieren, planten, zwammen of micro-organismen…
De term komt voort uit de samentrekking van de woorden « biologie » en « diversiteit ». In haar breedste betekenis staat biodiversiteit bijna synoniem voor het leven op Aarde.
De biodiversiteit ligt dus rondom ons en wij maken er deel van uit!
Van microscopisch tot immens:
de biodiversiteit op drie niveaus
1De windhond en de chihuahua zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
2De hond en de kat zijn twee verschillende soorten
3Woestijnen, bossen, oceanen.
De genetische biodiversiteit
is de diversiteit binnen een soort. Bv.: de labrador en de poedel zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
De windhond en de chihuahua zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
De soortenbiodiversiteit
maakt een onderscheid tussen de verschillende soorten.
komt overeen met de diversiteit van de verschillende groepen van soorten (dieren-, planten- en microscopische soorten) die onderling in interactie staan en die in relatie staan met hun omgeving.
Woestijnen, bossen, oceanen.
Een onbegrensde verscheidenheid aan soorten
Tosanoides obama, in juni 2016 ontdekt voor de kust van de Hawaïaanse eilanden en kreeg de naam van de 44ste president van de Verenigde Staten van Amerika.
Eriovixia gryffindori, in India ontdekt en de naam is gebaseerd op de beroemde saga Harry Potter.
Drosera magnifica, in 2012 in Brazilië ontdekt en de eerste plantensoort die is geïdentificeerd op basis van beelden die op een sociaal netwerk gepost zijn.
Hyalinobatrachium dianae, in 2009 in Costa Rica ontdekt en wordt gekenmerkt door zijn doorschijnende buik en hals.
De coywolf, hypothetische nieuwe soort die het resultaat is van een natuurlijke kruising tussen drie soorten hondachtigen die in het noorden van de Verenigde Staten vastgesteld zijn.
Geosesarma dennerle, in India in 2016 ontdekt, maar beschreven in 2015, ook bekend als vampierkrab.
Nieuwe ontdekte soorten
De raming van het aantal soorten dat op aarde leeft, is complex. Er bestaan op heden bijna twee miljoen gekende en geïnventariseerde soorten. Die vormen slechts een uiterst klein deeltje van het vermoedelijke totale aantal soorten dat op de planeet leeft. Volgens de meest optimistische ramingen zouden er tot 80 miljoen verschillende soorten zijn. Wel staat vast dat de rijkdom aan soorten drastisch daalt. Wetenschappers zijn het erover eens dat de soorten momenteel veel te snel aan het verdwijnen zijn.
De amurpanter, die leeft in het zuidoosten van Rusland, is met uitsterven bedreigd en er zijn nog slechts een veertigtal wilde specimens.
De Siberische tijger telt slechts nog 250 specimens in vrijheid wegens het intense stropen van deze soort.
De rode wolf, die in 1980 in het wild uitgestorven werd verklaard, kon opnieuw in de natuur in de Verenigde Staten via een voorplantingsprogramma worden geïntroduceerd.
De goudpad uit Costa Rica werd sinds talrijke jaren niet meer geobserveerd, zelfs al is de verdwijning van de goudpad nog niet officieel.
De zeearend uit Madagascar is één van de meest zeldzame vogels in de wereld, er blijven nog slechts ongeveer 360 zeearenden over.
Alle soorten tonijn zijn vandaag de dag met uitsterven bedreigd. De zuidelijke blauwvintonijn zal waarschijnlijk in 2023 verdwenen zijn.
Verdwenen of verdwijnende soorten
De biodiversiteit is niet terug te voeren tot alle soorten die op een bepaalde plaats leven. Het gaat ook en vooral om alle interacties tussen die soorten.
Wat een plezier om bloemen te bewonderen en te ruiken, vogels te horen zingen, dieren te observeren en bomen door de seizoenen heen van kleur te zien veranderen. De biodiversiteit is een constante bron van verwondering en inspiratie. Maar wat doet zij nog voor ons?
De biodiversiteit speelt een belangrijke rol in bijna alle aspecten van ons leven: voeding, gezondheid, economie, transport, bouw, opvoeding, cultuur of vrije tijd.
Dat is wat men de « ecosysteemdiensten » noemt. Men deelt ze doorgaans op in 4 grote categorieën.
Ecosysteemdiensten
Bevoorradingsdiensten
Voedsel
Grondstoffen
Geneesmiddelen
Zoetwater
Culturele en sociale diensten
spirituele verrijking
artistieke creatie
vrije tijd en toerisme
lichamelijke en geestelijke gezondheid
Regulatiediensten
Regulering van de luchtkwaliteit
Klimaatregulering
Waterregulering
Regulering van erosie
Waterzuivering en afvalverwerking
Bestrijding van ziektes en plagen
Bestuiving
Preventie van overstromingen
Ondersteunende diensten
Bodemvorming
Fotosynthese
De cyclus van de voedingsstoffen
Bevoorradingsdiensten
De biodiversiteit levert ons bronnen die onontbeerlijk zijn in ons dagelijks leven zoals voedsel, voedingssupplementen, geneesmiddelen, cosmetische producten, hout, bouwmaterialen, textielvezels, …
80% van de bevolking van de planeet doet regelmatig een beroep op traditionele geneesmiddelen op basis van planten (WHO).
Zonder biodiversiteit geen moderne geneeskunde
Niet enkel de traditionele geneeskunde haalt haar remedies uit de natuur. Meer dan 40 % van de moleculen die de farmaceutische industrie in de handel brengt, bevatten een werkzame stof van biologische oorsprong. Van die 40% is 61% afkomstig van planten, 32% van micro-organismen en 7% van dieren.
We kunnen de gekende penicilline vermelden, het allereerste antibioticum, vervaardigd op basis van een schimmel, Penicillium.
Taxus, die in vele hagen wordt gebruikt, bevat baccatine. Deze stof wordt aangewend voor de behandeling van borst- en eierstokkanker.
Culturele en sociale diensten
De ecosystemen bieden de mens heel wat weldaden. Het gaat hier om de culturele en sociale diensten, waaronder: vrije tijd en toerisme, relaxatie, artistieke creatie, spirituele verrijking, …
De natuur, het beste antidepressivum
Vele onderzoeken van over de hele wereld hebben de positieve impact van de natuur op ons welzijn aangetoond. Zo is er een studie die bevestigt dat het regelmatig observeren van de natuur de productie van een proteïne genaamd cytokine in ons lichaam vermindert. Een te grote hoeveelheid cytokine kan namelijk gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, artritis, de ziekte van Alzheimer en klinische depressie1
1 Jennifer E. Stellar, Neha John-Henderson, Craig L. Anderson, Amie M. Gordon, Galen D. McNeil, Dacher Keltner. Positive Affect and Markers of Inflammation: Discrete Positive Emotions Predict Lower Levels of Inflammatory Cytokines.. Emotion, 2015; DOI: 10.1037/emo0000033
Roodkapje,
de wolf en de zeven geitjes …
Wie kent er geen fabel of sprookje dat zich niet in de natuur afspeelt? In fabels van Aesopus of La Fontaine, Perrault, de gebroeders Grimm of Andersen speelt de natuur zeer vaak een centrale rol.
Regulatiediensten
Regulatiediensten omvatten meer bepaald klimaatregulering, ziektebestrijding, preventie van overstromingen, behoud van de waterkwaliteit en afvalverwerking.
Een hectare bos absorbeert jaarlijks 70 000 kilo fijn stof en toxische elementen.
De essentiële rol van de bij
Bestuiving maakt deel uit van de regulatiediensten. Het is een verschijnsel dat onontbeerlijk is voor de voortplanting van planten. Het maakt het overbrengen van het stuifmeel van het mannelijke element naar het vrouwelijke element van de bloemen mogelijk. Die bestuiving kan uitgevoerd worden door de wind, het water of door dieren. De meest doeltreffende bestuivers zijn de insecten, waaronder voornamelijk wilde bijen en honingbijen. Meer dan 75% van de belangrijkste planten die voor onze voeding gekweekt worden, zijn zowel op kwantitatief als op kwalitatief vlak afhankelijk van de dierlijke bestuiving.
Ondersteunende diensten zijn diegene die nodig zijn voor de productie en het behoud van alle andere diensten die door de ecosystemen aangeleverd worden. Ze omvatten fotosynthese, de productie van zuurstof in de lucht, vorming en stabiliteit van de bodem, de nutriëntencyclus. Ze leveren ook de nodige habitats voor het leven van elke soort.
Diversiteit maakt macht
De genetische diversiteit tussen de soorten, maar ook binnen eenzelfde soort vormt een onontbeerlijke ondersteunende dienst. Het natuurlijke weerstandsvermogen van die soorten en van onze ecosystemen, ofwel hun vermogen om na een grote ontregeling opnieuw normaal te werken, is absoluut noodzakelijk voor het overleven van de mens op aarde.
België neemt deel aan het Protocol van Nagoya, een internationaal verdrag dat tot doel heeft die genetische diversiteit op een billijke manier aan te wenden.
De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu lanceert de eerste Biodiversiteitsbarometer. Deze enquête geeft een beter inzicht in de houding van de Belgische bevolking tegenover biodiversiteitsverlies, nu de COP16 over Biodiversiteit wordt hervat van 25 tot 27 februari in Rome. De heer Jean-Luc Crucke, federaal minister van Leefmilieu, zal de Belgische delegatie leiden op deze 16de Conferentie over Biologische Diversiteit.
Eind november heeft het BiodiversiScape-team twee sensibiliseringssessies gegeven, in het Nederlands en het Frans, aan de medewerkers van de Regie der Gebouwen. Het doel was om het begrip en de betrokkenheid van de deelnemers rond biodiversiteit en ecosystemen te versterken door te bekijken hoe menselijke acties deze vitale systemen beïnvloeden.
Dit jaar vinden er drie grote internationale milieuconferenties plaats: COP16 over biodiversiteit, COP29 over klimaat en COP16 over desertificatie (ook wel verwoestijning genoemd)
De Commissie voor de Instandhouding van de Mariene Fauna en Flora van Antarctica (CCAMLR) werd in 1982 opgericht en onderscheidt zich door haar uitgebreide beheer van mariene ecosystemen in de Antarctische wateren. De Commissie baseert zich op een preventieve aanpak, waarbij de nadruk ligt op het beschermen en bewaren van de complexe interacties tussen soorten en hun omgeving.
Een zoönose is een infectieziekte die overgedragen kan worden van dier op mens, veroorzaakt door bacteriën, parasieten of virussen. Enkele bekende voorbeelden zijn COVID-19, de ziekte van Lyme en salmonella.
