6 juli: Wereld Zoönose Dag!
Een zoönose is een infectieziekte die overgedragen kan worden van dier op mens, veroorzaakt door bacteriën, parasieten of virussen. Enkele bekende voorbeelden zijn COVID-19, de ziekte van Lyme en salmonella.
Lees meer
Biodiversity is all around
WAT IS BIODIVERSITEIT?
Biodiversiteit is de ongelooflijke verscheidenheid aan leven op Aarde, of het nu gaat om dieren, planten, zwammen of micro-organismen…
De term komt voort uit de samentrekking van de woorden « biologie » en « diversiteit ». In haar breedste betekenis staat biodiversiteit bijna synoniem voor het leven op Aarde.
De biodiversiteit ligt dus rondom ons en wij maken er deel van uit!
Van microscopisch tot immens:
de biodiversiteit op drie niveaus
1De windhond en de chihuahua zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
2De hond en de kat zijn twee verschillende soorten
3Woestijnen, bossen, oceanen.
-
De genetische biodiversiteit
is de diversiteit binnen een soort. Bv.: de labrador en de poedel zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
De windhond en de chihuahua zijn twee genetische variaties van eenzelfde soort.
-
De soortenbiodiversiteit
maakt een onderscheid tussen de verschillende soorten.
De hond en de kat zijn twee verschillende soorten
Ontdek het door hier te klikken -
De biodiversiteit van de ecosystemen
komt overeen met de diversiteit van de verschillende groepen van soorten (dieren-, planten- en microscopische soorten) die onderling in interactie staan en die in relatie staan met hun omgeving.
Woestijnen, bossen, oceanen.
Een onbegrensde verscheidenheid aan soorten
Nieuwe ontdekte soorten
De raming van het aantal soorten dat op aarde leeft, is complex. Er bestaan op heden bijna twee miljoen gekende en geïnventariseerde soorten. Die vormen slechts een uiterst klein deeltje van het vermoedelijke totale aantal soorten dat op de planeet leeft. Volgens de meest optimistische ramingen zouden er tot 80 miljoen verschillende soorten zijn. Wel staat vast dat de rijkdom aan soorten drastisch daalt. Wetenschappers zijn het erover eens dat de soorten momenteel veel te snel aan het verdwijnen zijn.
Verdwenen of verdwijnende soorten
De biodiversiteit is niet terug te voeren tot alle soorten die op een bepaalde plaats leven. Het gaat ook en vooral om alle interacties tussen die soorten.
Begrijp beter hoe dat allemaal werkt door hier te klikken. Begrijp beter hoe dat allemaal werkt door hier te klikken.Wat brengt ze ons?
Wat een plezier om bloemen te bewonderen en te ruiken, vogels te horen zingen, dieren te observeren en bomen door de seizoenen heen van kleur te zien veranderen. De biodiversiteit is een constante bron van verwondering en inspiratie. Maar wat doet zij nog voor ons?
De biodiversiteit speelt een belangrijke rol in bijna alle aspecten van ons leven: voeding, gezondheid, economie, transport, bouw, opvoeding, cultuur of vrije tijd.
Dat is wat men de « ecosysteemdiensten » noemt. Men deelt ze doorgaans op in 4 grote categorieën.
Ecosysteemdiensten
- Bevoorradingsdiensten
-
- Voedsel
- Grondstoffen
- Geneesmiddelen
- Zoetwater
- Culturele en sociale diensten
-
- spirituele verrijking
- artistieke creatie
- vrije tijd en toerisme
- lichamelijke en geestelijke gezondheid
- Regulatiediensten
-
- Regulering van de luchtkwaliteit
- Klimaatregulering
- Waterregulering
- Regulering van erosie
- Waterzuivering en afvalverwerking
- Bestrijding van ziektes en plagen
- Bestuiving
- Preventie van overstromingen
- Ondersteunende diensten
-
- Bodemvorming
- Fotosynthese
- De cyclus van de voedingsstoffen
Bevoorradingsdiensten
De biodiversiteit levert ons bronnen die onontbeerlijk zijn in ons dagelijks leven zoals voedsel, voedingssupplementen, geneesmiddelen, cosmetische producten, hout, bouwmaterialen, textielvezels, …
80% van de bevolking van de planeet doet regelmatig een beroep op traditionele geneesmiddelen op basis van planten (WHO).
Zonder biodiversiteit geen moderne geneeskunde
Niet enkel de traditionele geneeskunde haalt haar remedies uit de natuur. Meer dan 40 % van de moleculen die de farmaceutische industrie in de handel brengt, bevatten een werkzame stof van biologische oorsprong. Van die 40% is 61% afkomstig van planten, 32% van micro-organismen en 7% van dieren.
We kunnen de gekende penicilline vermelden, het allereerste antibioticum, vervaardigd op basis van een schimmel, Penicillium.
Taxus, die in vele hagen wordt gebruikt, bevat baccatine. Deze stof wordt aangewend voor de behandeling van borst- en eierstokkanker.
Culturele en sociale diensten
De ecosystemen bieden de mens heel wat weldaden. Het gaat hier om de culturele en sociale diensten, waaronder: vrije tijd en toerisme, relaxatie, artistieke creatie, spirituele verrijking, …
De natuur, het beste antidepressivum
Vele onderzoeken van over de hele wereld hebben de positieve impact van de natuur op ons welzijn aangetoond. Zo is er een studie die bevestigt dat het regelmatig observeren van de natuur de productie van een proteïne genaamd cytokine in ons lichaam vermindert. Een te grote hoeveelheid cytokine kan namelijk gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, artritis, de ziekte van Alzheimer en klinische depressie1
1 Jennifer E. Stellar, Neha John-Henderson, Craig L. Anderson, Amie M. Gordon, Galen D. McNeil, Dacher Keltner. Positive Affect and Markers of Inflammation: Discrete Positive Emotions Predict Lower Levels of Inflammatory Cytokines.. Emotion, 2015; DOI: 10.1037/emo0000033
Roodkapje,
de wolf en de zeven geitjes …
Wie kent er geen fabel of sprookje dat zich niet in de natuur afspeelt? In fabels van Aesopus of La Fontaine, Perrault, de gebroeders Grimm of Andersen speelt de natuur zeer vaak een centrale rol.
Regulatiediensten
Regulatiediensten omvatten meer bepaald klimaatregulering, ziektebestrijding, preventie van overstromingen, behoud van de waterkwaliteit en afvalverwerking.
Een hectare bos absorbeert jaarlijks 70 000 kilo fijn stof en toxische elementen.
De essentiële rol van de bij
Bestuiving maakt deel uit van de regulatiediensten. Het is een verschijnsel dat onontbeerlijk is voor de voortplanting van planten. Het maakt het overbrengen van het stuifmeel van het mannelijke element naar het vrouwelijke element van de bloemen mogelijk. Die bestuiving kan uitgevoerd worden door de wind, het water of door dieren. De meest doeltreffende bestuivers zijn de insecten, waaronder voornamelijk wilde bijen en honingbijen. Meer dan 75% van de belangrijkste planten die voor onze voeding gekweekt worden, zijn zowel op kwantitatief als op kwalitatief vlak afhankelijk van de dierlijke bestuiving.
Ondersteunende diensten
Ondersteunende diensten zijn diegene die nodig zijn voor de productie en het behoud van alle andere diensten die door de ecosystemen aangeleverd worden. Ze omvatten fotosynthese, de productie van zuurstof in de lucht, vorming en stabiliteit van de bodem, de nutriëntencyclus. Ze leveren ook de nodige habitats voor het leven van elke soort.
Diversiteit maakt macht
De genetische diversiteit tussen de soorten, maar ook binnen eenzelfde soort vormt een onontbeerlijke ondersteunende dienst. Het natuurlijke weerstandsvermogen van die soorten en van onze ecosystemen, ofwel hun vermogen om na een grote ontregeling opnieuw normaal te werken, is absoluut noodzakelijk voor het overleven van de mens op aarde.
België neemt deel aan het Protocol van Nagoya, een internationaal verdrag dat tot doel heeft die genetische diversiteit op een billijke manier aan te wenden.
THEMATISCHE ARTIKELEN
Meld exotische muggen!
Nu de zomer eraan komt, kan het geen kwaad om nog eens uit te leggen hoe je exotische muggen kan onderscheiden van lokale muggen én wat je moet doen als je een exoot zoals de tijgermug gezien hebt!
Lees meer
Regeneratieve ontwikkeling en ontwerp: verbetering van het bestuur, innovatie en de gezondheid van onze planeet
De mens heeft verschillende planetaire grenzen overschreden en de ongelijkheid binnen en tussen landen neemt toe… Onze huidige maatschappelijke en ecologische uitdagingen vragen om een meta-reactie. Dat is waar Regeneratieve Ontwikkeling en Ontwerp (Regenerative Development and Design, RDD) naar streeft.
Lees meer
40 jaar CITES in België
Op 24 mei organiseerde de dienst CITES van de FOD Volksgezondheid een evenement om de 40ste verjaardag van de inwerkingtreding van de Conventie over duurzame handel in bedreigde soorten in ons land te vieren.
Lees meer
Meer geven aan de natuur dan we nemen
In het kader van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie organiseerde de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu een high level-evenement over de cruciale rol van natuur en biodiversiteit bij het bouwen aan een duurzame toekomst. Onder de titel ‘Regenerative development for transformative change’ was het evenement, dat op 11 april in Brussel plaatsvond, opgebouwd rond een centrale boodschap: ‘Meer geven aan de natuur dan we nemen’.
Lees meer
Samenwerking verbeteren aan de grenzen van de Europese Unie
Douaneambtenaren, autoriteiten voor dier- en plantengezondheid en milieuautoriteiten kwamen op 14 maart in Brussel bijeen voor een evenement dat zich richtte op het versterken van grenscontroles voor invasieve uitheemse soorten (IUS). Doeltreffende grenscontroles zijn van essentieel belang om de introductie van deze soorten in de Europese Unie te voorkomen. Het evenement werd gezamenlijk georganiseerd door het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en de International Union for Conservation of Nature (IUCN).
Lees meer
