Wanneer onze activiteiten volledige habitats vernietigen…
De vernietiging van habitats gebeurt door de aantasting, versnippering of volledige verdwijning ervan. Heel wat menselijke activiteiten liggen aan de basis van die vernietiging: bosexploitatie, landbouw, stedelijke ontwikkeling, mijnactiviteiten, intensieve visvangst, wegenbouw, boringen enz.
Het is onvermijdelijk: indien een habitat vernietigd wordt, verdwijnt het ecosysteem dat daarin bestond definitief.
Zelfs als een habitat “slechts” versnipperd wordt bijvoorbeeld, wordt er ook grote schade toegebracht aan de ecosystemen en de gemeenschappen die erin huizen. Zo hebben de aanwezige soorten minder voedsel en minder plaats om hun nest te bouwen. Bovendien wordt de afstand naar andere geschikte habitats groter. De populaties die er leven, zijn weinig talrijk en daardoor ook veel gevoeliger voor onvoorziene omstandigheden (droogte, overstroming, ziekte,…). Vooral de soorten met een gering vermogen tot verspreiding of de soorten die nood hebben aan een uitgestrekte habitat betalen daarvoor de tol.
Primaten zoals gorilla’s, chimpansees, orang-oetangs en vele anderen lijden bijvoorbeeld heel erg onder de vernietiging van de bossen. Onze collega Stephanie Langerock heeft het geluk gehad om Jane Goodall, een wereldvermaarde wetenschapster die geroemd wordt voor haar onderzoek naar chimpansees, te ontmoeten. Ze vertelt:
“Dr. Jane Goodall is een inspiratie voor velen omwille van de manier waarop ze haar kennis en haar liefde voor de dieren en de natuur heeft omgezet in een uiterst positieve manier om mensen tot actie aan te zetten voor het behoud van onze fantastische blauwe planeet. Een van de vele anekdotes die ze vertelde was die van de teloorgang van de habitat van de chimpansees die ze bestudeerde. Op een bepaald moment hadden deze dieren nog slechts een ‘eilandje’ woud om in te overleven te midden van een ‘woestijn’ van ontgonnen velden en bergen.”
“In mijn dagdagelijkse werk, vertelt Stephanie, word ik ook geconfronteerd met de achteruitgang van de biodiversiteit in onze oceanen. Vele mariene dieren en planten, waaronder walvissen en dolfijnen lijden onder de vervuiling van onze onderwaterwereld.”
Om deze bedreiging te vermijden kunnen we verschillende maatregelen nemen, zoals bijvoorbeeld de oprichting van beschermde gebieden waar menselijke activiteiten gereglementeerd of zelfs verboden zijn. Het grootste beschermde gebied ter wereld is Antarctica, dat beschermd wordt door een internationaal verdrag. België is een van de landen die geijverd heeft voor (de oprichting van) het Antarctisch Verdrag en die zich nog steeds inzet voor de bescherming van de plaatselijke ecosystemen.
“Dr. Goodall vertelde ons dat het mogelijk was geweest om de habitat van de chimpansees in Gombe (Tanzania) grotendeels te herstellen door simpele maatregelen te nemen in samenspraak met de lokale bevolking en gezagdragers. De natuur is zeer veerkrachtig en ze kan herstellen als ze de ruimte krijgt. Ze heeft enkel een beetje hulp nodig van ons.”
Ondanks de vele ellende en de achteruitgang die ze de afgelopen jaren gezien heeft, blijft Dr. Jane Goodall optimistisch. “Dat optimisme werkt ontzettend aanstekelijk. Haar boodschap van hoop is de leidraad door haar leven. De belangrijkste boodschap die ik zelf meeneem uit haar lezing over ‘5 redenen voor hoop’ is dat ieder van ons elke dag een impact heeft op de wereld om ons heen en dat we elke dag kunnen kiezen welk soort impact we willen hebben. En natuurlijk ook dat er nog hoop is op een wereld waarin mens, natuur en dier op een duurzame manier kunnen samenleven als we nú actie ondernemen.”
Een duidelijke boodschap van hoop en een hart onder de riem voor de biodiversiteit.
