Scampi’s zoveel men wil, ten koste van de biodiversiteit

De garnaal is het zeeproduct dat de meeste kilometers aflegt alvorens hij in ons bord belandt: ze komen voor het merendeel uit China, Thailand, Indonesië, India, Vietnam, Brazilië, Ecuador of Bangladesh. Meer dan de helft van de garnalen die tegenwoordig geconsumeerd worden, zijn afkomstig van aquacultuurboerderijen. De rest wordt op zee gevist. Twee productietypes die elk nefaste gevolgen hebben voor de biodiversiteit.

Zoals voor vele andere producten uit de zee is de garnaal het slachtoffer van overbevissing. Volgens WWF zouden enkel een aantal gebieden in Australië en Mexico een uitzondering vormen: daar wordt bij het vissen rekening gehouden met het vervangingsniveau van de soorten. Het vissen van garnalen met een sleepnet is ook de visserijvorm die voor de grootste bijvangsten zorgt: voor 1 kilo garnalen die in tropische gebieden gevist wordt, zijn er tot 10 kilo vissen, schildpadden en andere “bijkomende” vangsten. Aangezien de netten langs de bodem schrapen, brengt deze visserijvorm enorm veel schade toe aan de ecosystemen van de zeebodem.

De schade uit de garnalenkweek is ook groot. De boerderijen liggen langs de zee en dat kan leiden tot de vernietiging van zeer rijke ecosystemen: riviermondingen, schorren, moerassen of mangroves. Die ecosystemen spelen een vitale rol voor de fauna op het land en in de zee: ze zijn een essentiële plaats voor voortplanting, voeding en migratie voor heel wat soorten vissen, schaaldieren en vogels. De productie van garnalen is weliswaar niet als enige verantwoordelijk daarvoor, maar toch denkt men dat het een belangrijke factor is in de verdwijning van mangroves. Op wereldschaal schat de FAO dat 26% van de mangroveoppervlaktes verloren gegaan is sinds 1980. Voor Zuid-Amerika zou het gaan om 50% en voor Singapore om meer dan 80%!

De aquacultuur van garnalen is ook een bron van vervuiling van het marien milieu en het grondwater van de aanpalende landbouwgrond. Tot slot zijn de dichtheid van de populaties van gekweekte garnalen en de genetische armoede ervan bevorderlijk voor de verbreiding van ziekten, ook naar wilde schaaldieren.

Een heel trieste vaststelling als men een fijnproever is. Het is dus beter om zijn consumptie van (grote of kleine) garnalen te beperken, ze moeten als gerecht een uitzondering zijn. Geef de voorkeur aan garnalen met een label (sinds kort) van de Aquaculture Stewardship Council en van MSC, en eet lokale zeevruchten als u een uitstap naar zee maakt, waar ook ter wereld.