Walvistoerisme: ja, maar niet eender hoe!
Sinds een twintigtal jaar is de niet-wetenschappelijke observatie van walvissen -of walvistoerisme- een zeer winstgevende economische activiteit geworden.
Het is geweldig om die immense dieren sierlijk en krachtig te zien rondbewegen in hun natuurlijke omgeving. Hoe kunnen we het publiek gunstiger stemmen en sensibiliseren voor het behoud van de natuur en de biodiversiteit? Zonder mee te rekenen dat de inkomsten uit die specifieke vorm van toerisme een financieringsbron kunnen zijn voor de plaatselijke economie en voor het onderzoek naar en het behoud van de natuurlijke milieus waarin die walvissen leven.
Maar whale-watching kan, net als shark-feeding (het voeren van haaien) en andere activiteiten die voorgesteld worden als vormen van ecotoerisme die dicht bij de natuur staan, een impact hebben op het gedrag van die zeedieren. Zelfs al wordt tegenwoordig werk gemaakt van het omleiden van handelsroutes, toch kost het die vredige dieren energie om zich te midden van schepen rond te bewegen. Ze krijgen stress, worden gestoord in hun migratie, hun maaltijd of hun voortplanting, vooral wanneer ze eerst met een vliegtuig of helikoper achternagezeten worden en dan achtervolgd worden door sonarboten met luidruchtige motoren.
Botsingen met observatieboten zijn de meest voorkomende oorzaak geworden van verwondingen van walvissen, vóór jachten, transportschepen en veerboten. Gelukkig zijn die verwondingen vaak klein, terwijl de botsing met een transportschip dikwijls een dodelijke afloop kent.
De Internationale Walviscommissie, waar België lid van is, vaardigde regels uit voor het walvistoerisme. Bedoeling is om de omvang, de frequentie en de duur van de blootstelling van walvissen aan de aanwezigheid van de mens te regulariseren. De omvang van de groep boten, de afstand en de voorzichtige benadering zijn sleutelelementen voor een respectvolle observatie. Een belangrijke regel is afstand te bewaren met de walvissen, zodat zij zich aan de observatie kunnen onttrekken als zij dat wensen. Desondanks zijn sommige groepen of individuele walvissen nieuwsgierig naar dat nieuwe gedrag van de mens, hetgeen mooie ontmoetingen kan opleveren.
In de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en in een deel van de Atlantische Oceaan is High Quality Whale Watching een label om de operatoren te identificeren die hiermee op een verantwoorde manier omgaan overeenkomstig de wetenschappelijke aanbevelingen. Elders ter wereld maken initiatieven als de World Cetacean Alliance promotie voor duurzaam walvistoerisme.
Zodra men vertrokken is voor een excursie op zee, is het moeilijk om een invloed uit te oefenen op het verloop van de observatie.
Dus informeer u vooraleer u deelneemt aan een excursie in het kader van walvistoerisme. Houden de operatoren rekening met het welzijn van de dieren? Is er op de website van de operator en op de boten duidelijke informatie beschikbaar over de regels voor het benaderen en observeren van zeezoogdieren? Gaat het om een educatieve excursie met wetenschappelijke informatie die verstrekt wordt door een gekwalificeerde gids? Worden er ook sensibilisatietips gegeven om de impact van de activiteiten van de mens op zee binnen de perken te houden? Wat zeggen klanten over hun ervaring?
Aarzel na uw excursie niet om aan te geven dat uw operator zijn verbintenissen niet is nagekomen; dat zal nuttig zijn voor de klanten die na u komen!
