De handel in bedreigde dier- en plantensoorten omvat levende dieren en planten, maar ook een breed scala aan afgeleide producten – levensmiddelen, exotische lederwaren, houten muziekinstrumenten, toeristische souvenirs, decoratieve objecten, traditionele geneesmiddelen en vele andere.

Een naïeve benadering van het probleem zou zijn om te denken dat het simpelweg verbieden van de handel in een bepaalde soort en de afgeleide producten ervan voldoende is om het probleem voor eens en voor altijd op te lossen. Deze handel is evenwel vaak een belangrijke bron van inkomsten op lokaal niveau. Wanneer deze inkomsten legaal zijn, komen ze ten goede aan de bescherming van soorten en habitats en de economische ontwikkeling van de betrokken regio’s. Aan de andere kant verhoogt een totaal verbod de prijzen, wat stroperij en de zwarte markt in de hand werkt. Het geld van het stropen is “verloren” en voedt goed georganiseerde smokkelnetwerken die de wet ontduiken.

Bij het illegaal oogsten van planten of dieren wordt geen rekening gehouden met duurzaam populatiebeheer. Een gecontroleerde handel lijkt daarom soms beter geschikt voor het voortbestaan van de soorten. Waar alleen illegale handel bestaat, kan alleen voorlichting en bewustmaking de vraag naar exotische producten verminderen om de bedreiging van de biodiversiteit te verminderen.

Maar hoe dient men te beslissen wat is toegestaan en wat niet is toegestaan?

Dit is waar CITES (Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten), nog steeds bekend als de Conventie van Washington, een rol speelt. Het is een internationale overeenkomst tussen Staten. De Overeenkomst zorgt ervoor dat de internationale handel in specimens van wilde dieren en planten het voortbestaan van meer dan 36.000 soorten (5800 diersoorten en 30.000 plantensoorten) niet in gevaar brengt.

CITES speelt een essentiële rol bij het verminderen van de druk op de biodiversiteit De overeenkomst maakt legale handel in wilde dieren en planten op een duurzaam niveau mogelijk.  Dit komt niet alleen het behoud en het welzijn van soorten ten goede, maar ook menselijke populaties die lokaal en legaal voordeel halen uit de inkomsten van deze handel.

De Overeenkomst berust op drie pijlers: de verbintenis van de partijen ten overstaan van de overeenkomst en de beginselen ervan, de verbetering van de wetenschappelijke kennis en analyse en de fraudebestrijding.

Staten die tot CITES toetreden, worden “Partijen” genoemd. CITES is bindend en de Partijen zijn verplicht om CITES toe te passen door nationale wetgeving aan te nemen om de naleving ervan te waarborgen. Met 183 Partijen is CITES één van de belangrijkste internationale instrumenten voor het behoud van de soorten. Het aantal Partijen blijft toenemen. De Partijen komen regelmatig bijeen op de COP’s (Conferentie van de Partijen) om de lijsten met bedreigde dieren en planten te herzien (https://www.speciesplus.net/).

De volgende COP zal de 18ste COP zijn en vindt plaats in Zwitserland (Genève) van 17 tot 24 augustus (uitgesteld vanwege de aanslagen op 21 april in Sri Lanka).

Iedereen die specimens van een CITES-soort wil invoeren of uitvoeren/wederuitvoeren, moet contact opnemen met de CITES-beheersorganen van de invoerende en uitvoerende of wederuitvoerende landen om zich op de hoogte te stellen van de geldende internationale en nationale regelgeving. Elke bijlage heeft haar eigen specifieke regels. In het algemeen is een vergunning of certificaat vereist en worden inbreuken streng bestraft. www.citesinbelgie.be.